Deze boekrecensie is gepubliceerd in technologietijdschrift De Ingenieur van 12 juli 2013
Maar oeps, gaan die slimme machines ons dan als slaven gebruiken?
Om dat te voorkomen moeten we nu al nadenken over rechten en plichten voor robots. Dat betoogt auteur Henny van der Pluijm in zijn boek Rechten en plichten voor robots. Het boek herkauwt dezelfde argumenten die futurist Ray Kurzweil in het overigens veel beter geschreven boek The Singularity is Near (2005) gebruikt, en vult die aan met voorbeelden die de noodzaak van rechten en plichten voor intelligente machines moeten illustreren.
Een medicijn-halende robot wordt overvallen door hangjongeren. Een intelligente machine-adviseur wordt door de Raad van Bestuur van een multinational ingehuurd, maar legt genadeloos het disfunctioneren van diezelfde raad bloot. Altijd weer vermakelijk, zulke voorbeelden, maar ook te veel science-fiction. Al decennia horen we dat robots ons nu toch echt komen verlossen van al die vervelende rotklussen in huis, maar zelfs de stofzuigerrobot wacht nog steeds op een promotie van gadget tot massaproduct.
Dan de argumenten. Die komen met de Franse slag. Zelfs als de wet van Moore nog decennialang geldig blijft (wat nu al dubieus is), dan zegt dit weinig over wat een computer met die rekensnelheid doet. Menselijke intelligentie is zeker niet equivalent aan, of zelfs maar evenredig met, het aantal rekenoperaties per seconde. Er is geen wet van Moore voor software, noch een wet van Moore voor het begrip van ons brein.
De Franse slag wordt nog groter in het argument van het leervermogen van machines. Niemand weet nog hoe we machines een algemeen lerend vermogen kunnen geven vergelijkbaar met dat van het menselijk brein. Het moment van de waarheid in de informatica is een werkend computerprogramma en de rest is profetie. In theorie kan een robot volledig inburgeren in het menselijke leven, net zoals in theorie de wereldvrede morgen kan aanbreken.
In tegenstelling tot de beeldvorming in de massamedia, worden Ray Kurzweil en zijn Hollywood-gegoochel met de Wet van Moore onder wetenschappers in de kunstmatige intelligentie totaal niet serieus genomen. Zoals MIT-roboticus Nicholas Roy in 2011 in dit blad over Kurzweil zei: “Niemand heeft ooit iets zinvols over de toekomst gezegd, behalve dan om de verkoop van een boek omhoog te stuwen.” Jammer dat al die profetie over machines die mensen overvleugelen en rechten en plichten zouden moeten krijgen, de aandacht afleidt van de praktijk van vandaag en morgen: een samenwerking tussen menselijke en machine-intelligentie. Hoe combineren we het beste van beide typen intelligentie? Dat is de echt belangrijke vraag.
O ja, ik heb ’s werelds slimste chatbot, Ramona 4.1 van Ray Kurzweil, gevraagd of zij wil dat wij mensen haar rechten en plichten toekennen. Ramona antwoordde letterlijk: “Ik ben er niet zo zeker van dat ik zou willen te willen dat wij jou rechten en plichten toekennen.”
Boekinformatie:
Henny van der Pluijm: Rechten en plichten voor robots. PC Active. 251 blz. € 23,90
http://rechtenenplichtenvoorrobots.nl
http://rechtenenplichtenvoorrobots.nl
