De ultieme troost van de slimme machine

De opmars van slimme robots en computers van de afgelopen twintig jaar is pas een glimp van wat we de komende decennia kunnen verwachten.

Dit artikel is geschreven voor de VPRO Gids #51 van 2020 met als thema 'troost'.

“Dear Mr. President. As one of the largest ice caps in the world, please don’t forget about us, please fight for us. We are melting. It hurts. We are sad. We are dying. Please do not forget us. Your friend, Ice Cap.”

Deze tekst is niet door een mens geschreven, maar door kunstmatige intelligentie: robotschrijver GPT-3. GPT-3 is de belangrijkste doorbraak in de kunstmatige intelligentie van 2020. Geef GPT-3 een stukje van een verhaal, een gedicht, een liedje of een essay en de machine schrijft een stuk tekst die het als de meest waarschijnlijke voortzetting beschouwt. De zinnen van de robotschrijver zijn soms onzinnig, soms hilarisch, soms creatief, soms troostvol. GPT-3 is de krachtigste taalmachine die ooit is gebouwd.

Kunstenaar Jeroen van der Most en onderzoeker Peter van der Putten (Universiteit Leiden) gebruikten GPT-3 in hun kunstproject Letters from Nature. Zij lieten de computer namens ijskappen, gletsjers, koraalriffen en bedreigde eilanden brieven schrijven aan wereldleiders om ze te waarschuwen en om hulp te vragen. De openingszinnen van dit artikel komen uit de Letters from Nature.

Van der Most heeft eerder ook al talloze andere kunstwerken samen met kunstmatige intelligentie gemaakt. Gevraagd naar wat hij troostrijk vindt aan GPT-3, schrijft Van der Most per e-mail: “Technologie wordt vaak gezien als iets dat vervreemdt. Maar bij goed gebruik, kunnen we met systemen als GPT-3 juist diepere relaties aangaan met onze omgeving. Wanneer we in Letters from Nature de natuur zelf een stem geven, creëren we een diepere relatie tussen de natuur en de mens, een relatie met meer begrip en empathie. Ik zie kunstmatige intelligentie steeds meer als intermediair om grenzen te overbruggen: tussen mens en natuur, tussen mens en object — denk aan slimme apparaten — of tussen mens en mens — denk aan kunstmatige intelligentie om de pijn van alzheimerpatiënten in te schatten, als ze die zelf niet meer kunnen verwoorden.”

Lees de rest van het artikel in de VPRO Gids #51, 2020

Breakthrough in energy efficient artificial intelligence

This article was written for ACM News 

The human brain processes information in an incredibly energy-efficient way. Its power consumption is only a tiny 20 watt. Computers that mimic the brain’s neural networks via deep learning have given rise to wonderful applications in recent years, but they consume much more energy than the human brain.

Thanks to an algorithmic breakthrough in training spiking neural networks (SNN’s), many applications of artificial intelligence, such as speech recognition, gesture recognition and the classification of electrocardiograms (ECG), can become a factor of a hundred to a thousand more energy-efficient. This means that it will be possible to put much more artificial intelligence (AI) into chips, allowing applications to run on a smartwatch or a smartphone, for example, while until now this had to be done in the cloud.

Moreover, by running AI on a local device, the applications become more robust and privacy friendly. More robust, because there is no longer a need for a network connection to the cloud. And more privacy-friendly, because data can remain local.

The breakthrough was achieved by a research team from Centrum Wiskunde & Informatica (CWI), the Dutch national research center for mathematics and computer science, together with the IMEC/Holst Research Centre from Eindhoven, also in the Netherlands. It was published this July in a reviewed paper at the International Conference on Neuromorphic Systems (https://dl.acm.org/doi/10.1145/3407197.3407225). The algorithm is available as open source (https://github.com/byin- cwi/SRNN- ICONs2020).

Teamleader is CWI researcher and professor of cognitive neurobiology at the University of Amsterdam (UvA) Sander Bohté. ACM Communications talked to Bohté about the research and its applications.

Read the rest of the article on the website of ACM News. 

De beste AI-schrijver zoekt nog naar kop en staart

AI-bedrijf OpenAI heeft de krachtigste taalmachine ooit gebouwd: GPT-3 schrijft essays, nieuwsberichten, liedjes en gedichten, ja zelfs computercode.

Dit artikel is gepubliceerd in NRC Handelsblad van zaterdag 24 oktober 2020

In het korte verhaal De verhalenmachine uit 1953 vertelt Roald Dahl over een computer die in een kwartier romans schrijft die beter zijn dan die van de beste levende schrijvers. De uitvinder van de verhalenmachine chanteert de schrijvers om een contract te tekenen waarin ze toestemming geven om hun naam te gebruiken. In ruil daarvoor onthult de uitvinder niet dat een machine de romans onder hun naam heeft geschreven. Het geld stroomt met bakken binnen bij de uitvinder, maar hij krijgt wroeging dat hij de schrijvers van hun creativiteit heeft beroofd.

Een machine die succesvolle romans aan de lopende band produceert, bestaat nog steeds niet, maar in de afgelopen maanden deed een nieuwe AI-schrijver wereldwijd veel stof opwaaien: GPT-3 (Generative Pre-trained Transformer 3) schrijft menselijke teksten in allerlei genres en dat is uniek. Geef een stukje tekst aan de machine, en hij genereert een nieuw stuk tekst die de machine beschouwt als de meest waarschijnlijk voortzetting. Dat kan een essay zijn, een gedicht, een liedje, een dialoog, een interview, ja, willekeurig welke tekstvorm je als voorzetje in de machine stopt.

GPT-3 is met afstand het krachtigste taalmodel ooit, zowel in multifunctionaliteit, rekenkracht als trainingsdata. De machine is ontwikkeld door het Amerikaanse AI-bedrijf OpenAI en is de opvolger van twee veel simpelere versies uit 2019, die minder rekenkracht hadden en veel minder trainingsdata.

Lees het hele artikel op de website van NRC Handelsblad.

Creativiteit is geen mysterie maar een algoritme

Kunstmatige intelligentie leert steeds beter schrijven, schilderen en musiceren. In zijn nieuwe boek De code van creativiteit ontrafelt wiskundige Marcus du Sautoy het geheim van creativiteit bij mensen en machines.

Dit artikel is gepubliceerd in de VPRO Gids #41, 10 t/m 16 oktober 2020

De Amerikaanse componist David Cope worstelde al zeven jaar met het schrijven van een opera. Zijn inspiratie droogde op. De deadline naderde. Hij kreeg nauwelijks meer een noot op papier. Cope besloot te onderzoeken of een computer hem vooruit kon helpen. Hij ontwikkelde een algoritme dat in zijn eigen stijl stijl componeerde. Telkens wanneer hij vastliep, deed het algoritme, dat hij Emmy doopte, een suggestie voor het vervolg.

Geholpen door Emmy voltooide Cope zijn opera in twee weken, precies op tijd voor de deadline. Hij vertelde niemand over zijn digitale muze. In 1987 ging de opera Cradle Falling in première en kreeg lovende recensies. Niemand had in de gaten dat een computer stukjes uit de opera had gecomponeerd. We spreken over de jaren tachtig van de vorige eeuw. Inmiddels zijn computers een stuk slimmer.

Marcus du Sautoy vertelt de anekdote over Cope in zijn nieuwe boek De code van creativiteit — Hoe AI leert schrijven, schilderen en denken. Du Sautoy is hoogleraar wiskunde aan de universiteit van Oxford. Daarnaast is hij aangesteld als hoogleraar Public Understanding of Science aan dezelfde universiteit. Als enthousiaste en goed geïnformeerde verteller maakte hij voor de BBC talloze tv-series over wetenschap.

De samenwerking tussen Cope en Emmy bevat de kern van du Sautoys nieuwe boek: kunstmatige intelligentie (AI) is een krachtig, creatief hulpmiddel — niet om menselijke creativiteit te vervangen, maar om deze uit te breiden. En nee, creativiteit is geen mysterie. Computers kunnen het best leren. Tot op zekere hoogte.

In de week dat zijn boek in het Nederlands verschijnt, spreek ik du Sautoy via Skype.

Lees de rest van het artikel in de VPRO Gids

‘Vertaalprogramma werkt zoals je brein’

Antal van den Bosch onderzoekt taal met de computer en probeert de computer taal te leren. Hij is ook kritisch over de beweging WOinactie: “Ze wijzen voor alles wat mis is naar bestuurders en het systeem, en zetten wetenschap te veel op een sokkel. Ze zien wetenschap als iets heiligs en daarmee valorisatie, het benutten van de kennis, als iets vies.”

Dit artikel is gepubliceerd in NRC Handelsblad van maandag 5 oktober 2020

We lopen door de gang van het Meertens Instituut in Amsterdam. Tegen de muur staat het kolossale houten bureau van de eerste directeur en naamgever: Piet Meertens. Op een van de bureauplanken staat een cassette met de zevendelige romancyclus Het Bureau, waarin schrijver J.J. Voskuil de dagelijkse besognes op het instituut vereeuwigde.

Onderzoek naar variaties en veranderingen in de Nederlandse taal en cultuur, daar draait het hier allemaal om. Voskuil werkte er van 1957 tot 1987. Hij maakte de intrede van de computer op het instituut nog net mee, maar was een uitgesproken tegenstander van het gebruik van de machine voor wetenschappelijke doeleinden. Zulke tegenstand is weggeëbd. De huidige directeur Antal van den Bosch, aangesteld in 2017, heeft als een van zijn missies dat hij het instituut meer vruchten wil laten plukken van de oprukkende kunstmatige intelligentie (AI).

Begin september werd Van den Bosch tevens aangesteld als bijzonder hoogleraar Taal en Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn missie daar: onderzoek doen naar hoe AI het taalonderzoek vooruit kan helpen, maar ook andersom: hoe taalonderzoek AI-toepassingen zoals chatbots, tekstgeneratoren en automatische vertaalmachines kan verbeteren.

Op zijn eigen kamer, schuin tegenover het houten bureau, vertelt van den Bosch dat steeds meer onderzoekers van het Meertens Instituut de computer gebruiken bij het beantwoorden van geesteswetenschappelijke vragen.

Van den Bosch: “Laat ik een voorbeeld geven. Het Meertens Instituut en Tilburg University voeren momenteel samen met de online nieuwssite nu.nl een project uit. Lezers kunnen op nujij.nl online reageren op nieuwsberichten. Dat levert allerlei soorten discussies op. In het project ontwikkelen we digitale instrumenten waarmee moderatoren discussies beter kunnen duiden. Om wat voor soort discussie gaat het, zijn er voors en tegens te onderscheiden? Welke reacties zijn wel of niet constructief? Onze antropologen gebruiken hierbij hun kennis van hoe debatten kunnen escaleren en hoe mensen taal inzetten om uit te drukken bij welke groep ze horen.”

Lees het hele artikel op de website van NRC Handelsblad.

Mutant in de natuurkunde

Voor de VPRO Gids van deze week schreef ik over de eigenzinnige theoretisch natuurkundige Miranda Cheng. Zij zoekt de wiskunde die het geheim van zwarte gaten onthult, en deed een belangrijke doorbraak.

Miranda Cheng staat centraal in een nieuwe aflevering van de VPRO tv-serie 'Grote Vragen' op donderdag 1 oktober. 

Kijken!

Mijn bijdrage aan BNR Digitaal over AI-schrijver GPT-3

Op woensdag 23 september 2020 vertelde ik in BNR Digitaal over GPT-3, de AI-schrijver die de afgelopen weken veel stof deed opwaaien. 

Mijn bijdrage aan de uitzending is terug te beluisteren via https://bnr.nl/gemist 

(wel even datum en tijd intoetsen: 2020-09-23 en 15:15:00). 

Podcast volgt later.

Hapert de slimme computer? Roep er een mens bij.

Hoe houdt de mens nog controle over AI-systemen die steeds slimmer worden? 

Dit artikel is gepubliceerd in NRC Handelsblad van 19 en 20 september 2020

Tesla-auto’s die zelfstandig van rijbaan wisselen en inhalen op de snelweg. Medische-diagnosesystemen die vertellen wat een patiënt mankeert. Software die aan de bel trekt bij frauduleuze creditcardbetalingen. Kunstmatige intelligentie (AI) maakt technische systemen steeds autonomer. AI-systemen kunnen tegenwoordig zelf nieuwe dingen leren, in plaats van dat ze, zoals bij klassieke automatisering, gebaseerd zijn op expliciet uitgeschreven en goed begrepen regels.

Idealiter verbeteren door het zelflerende karakter de prestaties, maar dan moet het ontwerp wel goed zijn. En dat is nou net geen sinecure. Is het ontwerp onvoldoende doordacht, dan liggen fouten op de loer, zoals de Tesla-auto die in maart 2018 in Californië pardoes tegen een betonnen wegafscheiding op knalde. Het officiële onderzoeksrapport gaf de schuld aan technisch falen van zowel de automatische piloot als het automatische remsysteem. 

Ook discriminerende of onuitlegbare beslissingen zijn een reëel gevaar. En zelfs de meest geavanceerde AI-systemen hebben meestal maar heel weinig gezond verstand en zijn vaak eenvoudig te foppen. Plak een psychedelisch sticker naast een banaan en de slimme computer ziet de banaan voor een broodrooster aan.

Als geautomatiseerde systemen steeds slimmer worden, steeds meer op eigen houtje leren, hoe kunnen we er dan voor zorgen dat ze ook blijven doen wat ze moeten doen, en dat ze ze zich blijven houden aan onderliggende menselijke waarden als privacy en gelijke behandeling? Hoeveel controle kan en moet een mens nog hebben over steeds slimmere computersystemen?

Lees het hele artikel op de website van NRC Handelsblad.

Het brein als voorspellingsmachine

In de eerste aflevering van de achtdelige VPRO-serie Grote vragen bezoekt cognitiewetenschapper Floris de Lange plekken die zijn fascinatie voor de menselijke psyche aanwakkerden. ‘Het brein is geen Zwitsers zakmes.’

Dit artikel is gepubliceerd in de VPRO Gids van 5 september 2020

Je kijkt op een scherm naar een ronddraaiend masker, bol aan de voorkant, hol aan de achterkant. De neus steekt uit, de lippen zijn licht getuit, de ogen lijken die van een dodenmasker. Op het moment dat je verwacht de achterkant van het masker te zien, zie je opnieuw de voorkant voorbij draaien. Vreemd. Het lukt je hersenen maar niet om het masker van de achterkant, de holle kant, te zien.

Dit is een van de vele illusies die aantonen dat het brein al een verwachting heeft van wat het gaat zien. Anderzijds illustreert deze illusie ook hoezeer ons brein is voorgeprogrammeerd om gezichten op te merken. Gezichten zijn zo belangrijk voor de mens dat we zelfs in twee puntjes en een haakje al een lachend gelaat herkennen. We kunnen gezichten ontwaren in wolken, rotspartijen, in het maanoppervlak, ja, in wat dan ook. ‘Zien doen we veel meer met ons brein dan met onze ogen,’ zegt Floris de Lange, hoogleraar waarneming en cognitie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Dat is heel anders dan de passieve manier waarop een camera beelden ziet. Het brein registreert beeld, geluid of tast niet op een passieve manier, maar het speelt een actieve rol. Het gebruikt interne modellen die de directe waarneming interpreteren. Dat is handig. Zo stellen die modellen ons in staat om ons dingen voor te stellen, ook als je ze op dat moment niet waarneemt. Modellen geven ons brein verbeeldingskracht. Modellen maken van het brein een voorspellingsmachine.’

Lees het hele artikel in de VPRO Gids.

AI in journalism : with power come responsibilities

Media organisations worldwide show a growing awareness and adoption of artificial intelligence for information gathering, storytelling and news distribution. Given the potential transformative power of AI in journalism, media organisations must consider how best to use AI tools to fulfill their mission. They should reflect on the impacts that AI in journalism has on democracy, diversity and public values.

This article was published on September 9, 2020 by the European Science Media Hub (ESMH)

In its December 2019 issue, The Economist published an interview with a piece of artificial intelligence (AI), called GPT-2. GPT-2 was trained to generate text and in the interview it answered questions about the state of the world in 2020. On the question ‘What is the future of AI?’ the bot replied: “It would be good if we used the technology more responsibly. In other words, we should treat it like a utility, like a tool. We should put as much effort into developing the technology as necessary, rather than worrying that it’s going to harm us and destroy our lives.”

GPT-2 does not really understand what it says, and although its answers in the interview are a bit vague and general, its performance is still pretty impressive. Earlier this year, OpenAI, the developer of GPT-2 already introduced its successor GPT-3, which is a lot more powerful. Automatic text generation is one of many examples that show the potential power of AI used by the media.

In June 2019 the European Science-Media Hub (ESMH) already published an article on AI in journalism, following a three-day summer school for young journalists and students in Strasbourg on that topic. What have been the most important developments and discussions since then?

Read the whole article on the website of the ESMH.

Self-driving vehicles start understanding pedestrians and cyclists

This article was published online by ACM News on August 12, 2020

For a driverless vehicle, it matters a lot whether it is driving around in Phoenix, AZ —where many current large-scale tests take place—or in Amsterdam, capital city of the Netherlands. Compared to Phoenix, the roads in Amsterdam are narrower, might involve bridges over canals, and are generally less structured. The weather in Amsterdam is also unstable and often includes showers, but the biggest difference lies in the traffic composition. In the Dutch capital there are many more cyclists and pedestrians on the streets than in Phoenix, getting up close to the vehicles and not always obeying traffic rules.

In the center of Amsterdam, a self-driving vehicle would have to make decisions constantly: does the pedestrian who is suddenly crossing the road see the vehicle? What is the woman with a child on the back of her bike planning to do? At the Netherlands' Delft University of Technology, Dariu Gavrila is leading the Intelligent Vehicles research group. Gavrila focuses on the interaction between self-driving vehicles and vulnerable road users, such as pedestrians and cyclists. Gavrila received the IEEE ITS Outstanding Research Award 2019 for his long-term work on active vulnerable road user safety.

Read the whole story on the website of ACM News

The Impact of AI on Organizations

How does the use of artificial intelligence (AI) change organizations in practice? How can organizations improve their application of AI systems?

This article was published online by ACM News on July 28, 2020

In order to find answers to these questions, Marleen Huysman, affiliated with the Vrije Universiteit Amsterdam (VU) in the Netherlands, leads a 35-person multidisciplinary research group called the KIN Center for Digital Innovation. The group includes computer scientists, engineers, sociologists, anthropologists, business experts, and industrial designers.

Their working method is unique: they obtain permission to embed themselves into an organization, then study as digital anthropologists for many months and sometimes years the impact of a recently introduced AI system. To date, they have performed studies of how AI impacts the practices of radiology, predictive policing, robotic surgery, and recruitment.

Bennie Mols interviewed Huysman about the impact AI can have on organizations.

Read the whole article on the website of the ACM.

Digital education in times of lockdown – A massive real-life experiment

Worldwide lockdowns forced education to move online all of a sudden. Despite the great potential of digital education, the everyday practice proved to be unruly. While existing inequalities continued to grow, on the positive side students, teachers and parents became more confident in using digital tools.

This article is written for the European Science-Media Hub and was published on July 6, 2020.

Read the whole article here.

Digital entertainment in lockdown: the new life of culture online

During the months-long European lockdown, entertainment moved online like never before. Creativity flourished on social media platforms and, despite being locked up in their homes, people were longing for entertainment that connected them with friends and family. Meanwhile with all museums closed, European cultural heritage was given a new life online.

This article is written for the European Science-Media Hub and was published on June 22, 2020

Read the whole article here.

Het nieuwe samen is digitaal

Welke invloed heeft de coronalockdown op de digitale cultuur? Natuurlijk zijn films over virusuitbraken en zombies weer populair, maar op digitale platforms ontstaat ook nieuwe creativiteit, met een opvallende gemeenschapszin. ‘Mensen zijn in hoge mate sociale wezens.’

Dit artikel verscheen in de VPRO Gids #25 - 20 t/m 26 juni 2020

Een klein jongetje knielt bij een prullenbak waarin twee poppen liggen: de afgedankte superhelden Spiderman en Batman. In zijn linkerhand houdt hij een nieuwe pop, een vliegende verpleegster met een mondkapje. De Britse straatkunstenaar Banksy liet een grote tekening met dit tafereel bezorgen bij het Southampton General Hospital. Hij had er een briefje bij geschreven: ‘Thanks for all you’re doing. I hope this brightens the place up a bit, even if it is only black and white.’

Worden verpleegkundigen de nieuwe superhelden in de digitale cultuur van de wereldwijde lockdown? ‘Nee,’ zegt Dan Hassler-Forest resoluut. Hassler-Forest is universitair docent cultuur- en mediawetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde op het effect van de terroristische aanslagen van 11 september 2001 in New York op superhelden in films. ‘Na 9/11 zag je eenzelfde soort reactie als die van Banksy. Er verschenen tv-series en stripboeken met brandweermannen en politieagenten als de nieuwe helden. Batman en Superman maakten een diepe buiging voor de echte helden, de reddingswerkers. Het waren begrijpelijke, maar ook sentimentele uitingen die niet lang stand hielden. Uiteindelijk zit de status van fictieve superhelden zo diep in onze cultuur en in de verdienmodellen van mediabedrijven dat we daar niet zomaar vanaf komen.’ 

Lees het hele artikel op de website van de VPRO Gids.

Giving AI common sense

At the Allen Institute for AI in Seattle, computer scientist Yejin Choi is leading project Mosaic, which aims to teach machines common-sense knowledge and reasoning, one of the hardest and longest-standing challenges in the field of artificial intelligence (AI).

Choi, senior research manager, leads the project, which started in 2018 and recently delivered its first results. Choi is also an associate professor at the Paul G. Allen School of Computer Science & Engineering at the University of Washington in Seattle.

I interviewed Choi at the Allen Institute for AI in Seattle.

Read the full article on the website of the ACM.

Building a human-AI dream team

Creating a good artificial intelligence (AI) user experience is not easy. Everyone who uses autocorrect while writing knows that while the system usually does a pretty good job of acthing and correcting errors, it sometimes makes bizarre mistakes. The same is true for the autopilot in a Tesla, but unfortunately the stakes are much higher on the road than when sitting behind a computer.

Daniel S. Weld of the University of Washington in Seattle has done a lot of research on human-AI teams. Last year, he and a group of colleagues from Microsoft proposed 18 generally applicable design guidelines for human-AI interaction, which were validated through multiple rounds of evaluation.

I interviewed Weld about the challenges of building a human-AI dream team.

Read the full article on the website of the ACM.

Gezond verstand - De donkere materie van de kunstmatige intelligentie

Het Allen Institute for Artificial Intelligence in Seattle doet een grootschalige poging om kunstmatig intelligente machines eindelijk het gezonde verstand te geven dat elk tienjarig kind al heeft. 

Ik sprak met dr. Yejin Choi, die een groot onderzoeksproject naar gezond verstand in slimme machines leidt.

Op een dikke tak van een boom zit een mensachtige robot. Met zijn ene hand houdt hij de tak vast, met zijn andere hand zaagt hij dezelfde tak door. Alleen doet hij dat precies aan de verkeerde kant: hij zaagt tussen de stam en hemzelf en heeft niet door dat hij weldra naar beneden kukelt. Het is een plaatje dat informatici vaak gebruiken om het gebrek aan gezond verstand van onze huidige slimme machines te illustreren.

Dat gebrek leidt ook in het echt tot missers, soms knullig, soms dodelijk. Plak een paar stickers op een stop-bord en de computer denkt dat het bord een snelheidslimiet aangeeft. Een schoolbus die door een ongeluk dwars op de weg is beland, wordt door de computer voor een sneeuwruimer aangezien. In 2018 verongelukte de eigenaar van een Tesla-auto die op de autopilot reed omdat de auto een tijdelijke betonnen afscheiding tussen twee weghelften niet herkende.

Ook met het automatisch begrijpen van teksten gaat veel mis. Neem deze zin: ‘Nikola Tesla verhuisde in 1880 naar Praag.’ Een slim vraag-antwoordsysteem kan de vraag: ‘Waarheen verhuisde Tesla in 1880?’ correct beantwoorden met ‘Praag’. Fijn. Maar voeg aan de eerste zin de nieuwe zin ‘Thompson verhuisde in 1881 naar Chicago’ toe en de computer antwoordt op de vraag ‘Waarheen verhuisde Tesla in 1880?’ plotseling ‘Chicago’. Computers zijn razend goed in het herkennen van statistische patronen in taal — de reden waarom automatisch vertalen redelijk goed werkt — maar ze begrijpen taal in de verste verte niet zoals mensen dat doen.

In al deze voorbeelden is het verschil tussen mens en machine iets wat gezond verstand heet. Gezond verstand gaat over een basisniveau van praktische kennis en praktisch redeneren dat mensen in alledaagse situaties gebruiken. Het is alledaagse kennis die wordt gedeeld door de meeste mensen: water is nat; als je de deur van je koelkast open laat, bederft het voedsel; wie lacht, is waarschijnlijk blij — dat soort zaken. Tien jaar oude kinderen bezitten het volop, maar bij machines ontbreekt dit soort kennis grotendeels.

Lees de rest van het verhaal in de papieren editie van het meinummer van technologietijdschrift De Ingenieur.

Hier zijn een aantal interessante hyperlinks:

Onderzoek naar computers met gezond verstand bij het Allen Institute for AI (AI2): https://mosaic.allenai.org and https://www.paulallen.com/tech-innovations/ai-common-sense-project-alexandria (Project Alexandria is inmiddels omgedoopt tot Mosaic)

Yejin Choi: https://homes.cs.washington.edu/~yejin/

Doe-het-zelf-demo’s: https://mosaickg.apps.allenai.org

ATOMIC — An Atlas of Machine Common sense for If-Then Reasoning: https://homes.cs.washington.edu/~msap/atomic/

Common Sense knowledge graphs: https://mosaic.allenai.org/projects/commonsense-knowledge-graphs

Mosaic common sense benchmarks: https://mosaic.allenai.org/projects/mosaic-commonsense-benchmarks

Visual common sense reasoning: https://visualcommonsense.com

Project Aristo probeert een computer te laten slagen voor een middelbare school-examen biologie: https://allenai.org/aristo

Project CYC: https://www.cyc.com en https://en.wikipedia.org/wiki/Cyc

NELL (Never-Ending Language Learner): http://rtw.ml.cmu.edu/rtw/

Nieuwe website: benniemols.com

Vandaag heb ik mijn nieuwe website gelanceerd: benniemols.com

Deze website biedt een helder en compact overzicht van mijn werk: artikelen, boeken, lezingen en  radio- en tv-bijdragen. 

Een kleine selectie van mijn werk is direct via de website toegankelijk. Voor een volledig overzicht van mijn werk blijf ik mijn blog bijhouden. De website is gelinkt aan mijn blog.

Gaan onze superintelligente computers bewustzijn ontwikkelen?

Bewustzijn is niet iets magisch, ook machines kunnen bewustzijn krijgen. Maar dan hebben we wel heel andere computers nodig dan we nu kennen. Neurowetenschapper Christof Koch ontwikkelde een wiskundige bewustzijnstheorie.

Dit artikel is gepubliceerd in NRC Handelsblad van zaterdag 7 maart 2020

Neurowetenschapper Christof Koch, expert op het terrein van het bewustzijn, dreef al twee uur in een prikkelvrije drijfcabine toen zijn bezorgde dochter op de wand bonkte: „Hé papa, is alles in orde?” Kochs tijdgevoel was volledig in de war geraakt. Zelf dacht hij dat hij maar vijf minuten in de drijfcabine had gelegen.

„Ik was geheel naakt in het water gaan liggen”, vertelt hij in een Skype-interview. „Zelfs mijn ring had ik afgedaan. Het water is zo zout dat je erin drijft als in de Dode Zee. Ik hoorde niets, ik zag niets. In het begin spookten dagelijkse beslommeringen nog door mijn hoofd en hoorde ik mijn hart kloppen. Na een tijdje verdwenen alle gedachten en hoorde ik ook mijn hart niet meer. Ik raakte in een toestand die eigenlijk niet in woorden is te omschrijven. Ik voelde mijn lichaam niet meer en ik verloor elk gevoel van ruimte en tijd. Alsof ik een stipje in een oneindige ruimte was. Ik was volledig bij bewustzijn, maar dat bewustzijn had geen enkele inhoud. De psycholoog William James heeft die ervaring een mystieke ervaring genoemd.”

Koch is de wetenschappelijke baas van het Allen Institute for Brain Science in Seattle (VS), een instituut dat de volledige bedrading van het menselijk brein in kaart probeert te brengen. Samen met de mede-ontdekker van dna, Francis Crick, stond Koch aan de wieg van het neurobiologische onderzoek naar bewustzijn. En samen met neurowetenschapper en psychiater Giulio Tononi ontwikkelde hij de Integrated Information Theory, een soort wiskundige bewustzijnstheorie.

Lees het hele artikel op de website van NRC Handelsblad.

Bluff your way into Artificial Intelligence

Een klein uur lang gaf ik in deze podcast van Jarno Duursma mijn visie op de stand van zaken in de kunstmatige intelligentie. Wat kan AI allemaal wel en niet? Welke toepassingen kunnen we in de komende tien jaar verwachten? Wat ligt nog ver buiten bereik? Er wordt veel onzin over AI beweerd, zowel utopisch als dystopisch.

In deze mooie Listen to the Future-podcast heb ik feit en fictie van elkaar gescheiden.

Ook te beluisteren via Spotify en Apple Podcast:

Spotify: https://open.spotify.com/episode/61e3M3EuGxxYyLPHtGmIvV?si=mxuj9WPhRl2UnVX4ADaJiQ…

Apple Podcast: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/listening-to-the-future/id1496675745#episodeGuid=Buzzsprout-2742532…

Wil je een kort en krachtige samenvatting lezen van mijn visie op kunstmatige intelligentie, lees dan deze column van mijn hand:

De robotkraamkamer is gereed

Mensen en dieren reproduceren zichzelf volgens de principes van evolutie. Robots kunnen dat niet. Tenminste nog niet. Hoogleraar Guszti Eiben ontwikkelt robots die zich wel degelijk kunnen voortplanten. Superhandig voor het fokken van totaal nieuwe typen robots.

Dit artikel is gepubliceerd in de VPRO Gids van 1-7 februari 2020

Een robotarm beweegt over een tafel vol onderdelen op zoek naar het juiste puzzelstukje voor een gloednieuw robotlichaam. In deze robot-organenbank, want dat is het in feite, liggen kant-en-klare componenten zoals een computerchip, een cameraatje en kabeltjes. Elders liggen 3D-geprinte onderdelen: de bouwstenen voor de romp, de wielen, de armen, benen, poten of wat voor soort exotische ledematen dan ook van de robotbaby. De robotarm monteert de componenten een voor een tot een op twee wielen rijdend, doosvormig robotje.

Het is september 2019 wanneer in een robotlab in het Britse Bristol voor het eerst volautomatisch deze rijdende robotbaby ter wereld komt. Geen mensenhand is er aan te pas gekomen. De bedoeling is dat in deze robotkraamkamer in de komende jaren nog meer robotbaby’s het licht gaan zien.

Drie jaar eerder had hoogleraar kunstmatige intelligentie Guszti Eiben van de Vrije Universiteit Amsterdam voor het eerst een vader- en een moederrobot — de een met het uiterlijk van blauwe spin, de ander met het uiterlijk van een groene gekko — met elkaar laten paren. Via de computer hadden de twee geliefden virtuele genetische codes uitgewisseld. De kruising van de vader- en moedergenen werd naar een 3D-printer gestuurd die de bouwstenen van de robotbaby uitprintte. Vervolgens moest er wel nog een promovendus aan te pas komen om de uitgeprinte blokjes en overige robotonderdelen handmatig in elkaar te knutselen tot een robotbaby.

Deze robotbaby haalde het nationale en internationale nieuws. Het was een proof-of-concept dat evolutie in robots in principe mogelijk is zodra 3D-printers werkelijk alle onderdelen van een robot kunnen printen, wat nog lang niet het geval is.

De robotkraamkamer in Bristol heeft dus het werk van de promovendus helemaal overgenomen. Weer een belangrijke stap op weg naar autonome robotevolutie. Want dat is het ultieme doel: een automatisch systeem dat volgens de evolutionaire principes van variatie, selectie en erfelijkheid meerdere generaties van nieuwe robots creëert in de robotkraamkamer en deze vervolgens spelenderwijs klaarstoomt voor een of andere nuttige toepassing in de grote-mensenwereld.

Lees de rest van het artikel in de VPRO Gids of op de website van NPO Radio 1.

Hyperlinks
Website ARE-project: https://www.york.ac.uk/robot-lab/are/
Website Guszti Eiben: https://www.cs.vu.nl/~gusz/
Filmpje van de eerste robotbaby (2016): https://www.youtube.com/watch?v=BfcVSb-Q8ns

De toekomst van kunstmatige intelligentie

Vandaag mocht ik aanschuiven bij de nieuwe podcast ‘Listening to the future’ van trendwatcher Jarno Duursma.

We spraken 50 minuten over kunstmatige intelligentie in de nabije toekomst. Wat is er in de toekomst mogelijk? Wat niet? Wat gaan computers nooit kunnen en wat mensen juist wel? Wat is wenselijk? Wat is de impact van AI op de arbeidsmarkt? En vooral: hoe kunnen we als mensen het beste samenwerken met kunstmatige intelligentie?

Mijn belangrijkste visie over de toekomst van kunstmatige intelligentie heb ik in de column "Slim, slimmer, slimst - Wat iedereen zou moeten weten over kunstmatige intelligentie" uiteengezet.

Publicatie van de podcast: 19 februari 2020. Beluister de podcast hier.