De zegetocht van de laser

Voor het meinummer van het maandblad KIJK heb ik een artikel over het succes van de laser geschreven. Op de KIJK-website staat het begin van het artikel:

"Wat is de succesvolste uitvinding van de afgelopen eeuw? De transistor, de computer, het internet? Wetenschapsjournalist Bennie Mols zou op het Erepodium der Techniek de laser, op 16 mei precies 50 jaar oud, prominent bovenaan zetten. Het geheim van de ideale lichtbundel.

Wat zou er gebeuren wanneer alle lasers ter wereld het vandaag zouden begeven? Weg is dan vrijwel al het internet- en telefoonverkeer. Weg elektronisch zaken doen, weg mobiel telefoonverkeer, weg noodoproepen. Vrijwel al deze communicatie zit tegenwoordig namelijk verpakt in laserlicht dat door optische glasvezels schiet. Deze glasvezelkabels verbinden de continenten met elkaar en vormen het zenuwstelsel van de moderne informatiemaatschappij. En daar blijft het niet bij: ook pinautomaten, pinbetalingen en creditcardbetalingen zijn afhankelijk van glasvezelcommunicatie en doen er het zwijgen toe. Zelfs automatische verkeerslichten vallen uit, omdat glasvezels hen niet meer kunnen vertellen wanneer ze rood of groen moeten worden.

Bij het leger slaat intussen de paniek toe, omdat het niet langer kan vertrouwen op zijn lasergeleide wapens. Bij de kassa in de supermarkt begeeft de streepjescodescanner het. Hetzelfde lot treft de bagagelabelscanners en e-ticketscanners op vliegvelden. Ziekenhuizen kunnen bepaalde operaties niet meer uitvoeren. Geen laserlicht meer voor het vastmaken van een losgelaten netvlies, het bijslijpen van een ooglens ter correctie van het gezichtsvermogen of het dichten van opengesprongen bloedvaten. Op kantoor doet de laserprinter het niet meer. In conferentiecentra moet de aanwijsstok de laserpointer weer vervangen. In je huiskamer kun je geen cd’s en dvd’s meer afspelen. De entertainmentindustrie moet lasershows schrappen en hologrammen zijn in het niets verdwenen.

Honderden miljoenen lasers vuren dagelijks hun lichtbundels af in duizenden verschillende toepassingen. En dat terwijl de uitvinders in 1960 niet wisten waar het apparaat überhaupt voor moest gaan dienen. De uitvinding van de laser is een schoolvoorbeeld van het succes van fundamenteel natuurkundig onderzoek, uit pure nieuwsgierigheid, zonder duidelijk praktisch doel voor ogen.

Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 5/2010, in de winkel van 8 april t/m 5 mei.


Lees hier het gehele artikel over 50 jaar lasers dat ik heb geschreven voor NRC Handelsblad